Voices from Ukraine. Borderlands [5—26.09.2025]
Voices from Ukraine. Borderlands
Голоси з України. Пограниччя
artystki i artyści: Kateryna Aliinyk, Yarema Malashchuk & Roman Khimey, Anton Saenko, Vlodko Kaufman, Sofia Kozlova, Danylo Pavlij, Elena Subach
zespół kuratorski (wystawa): Daryna Skrynnyk-Myska, Wojciech Kozłowski
zespół kuratorski (projekt): Waldemar Tatarczuk, Daryna Skrynnyk-Myska
współpraca: Mateusz Wszelaki
wernisaż: 5.09.2025, godz. 19:00
wystawa czynna: 5—26.09.2025
Wystawa podejmuje temat pogranicza, które pojawia się tu jako obraz, dokument i metafora – jednocześnie rzeczywiste i wyobrażone. Pogranicze było i jest kulturową cechą charakterystyczną Ukrainy. Skrajna linia na wschodzie – granica ukraińsko-rosyjska – po rozpadzie ZSRR była miejscem i wskaźnikiem konfliktu między dwoma projektami integracyjnymi – europejskim i postsowieckim. Wraz z rozpoczęciem wojny rosyjsko-ukraińskiej w 2014 roku stała się ona linią demarkacyjną – umowną granicą między terytoriami kontrolowanymi przez Ukrainę a tymczasowo okupowanymi przez wojska rosyjskie w Donbasie. Od 2022 roku jest obszarem starć bojowych, rozciągając się obecnie na ponad trzy tysiące kilometrów.
Pełnowymiarowa inwazja, niosąca na poziomie lokalnym zniszczenia, ludobójstwo, tortury, gwałty i grabieże, na poziomie geopolitycznym fundamentalnie zmienia rzeczywistą i mentalną geografię, która ukształtowała się po rozpadzie ZSRR. Ukraińcy żyją na pograniczu, gdzie linia frontu jest zarówno ruchomą granicą suwerennego państwa, jak i granicą egzystencjalną, poza którą godne życie ludzkie jest niemożliwe. Ta ruchoma linia tworzy pole siłowe, które zmienia wszystkie aspekty życia wewnątrz kraju i wywołuje fale na zewnątrz. Rozprzestrzeniają się one we wszystkich kierunkach, powodując ogniska nowych konfliktów na świecie, jako symptomy jego całkowitego rozpadu – odzwierciedlony ból odczuwalny jest w miejscu oddalonym od źródła problemu, od miejsca urazu. Z wnętrza tej traumy ukraińscy artyści i artystki opowiadają, a raczej świadczą o katastrofie poprzez swoje doświadczenia.
Pogranicza pojawiają się zarówno jako fizyczne i mentalne przestrzenie wokół granic, ale też sytuacje graniczne, kiedy na styku życia i śmierci jednocześnie następuje akumulacja sił i ich wyczerpanie. Wystawa porusza również temat wizualnego języka wojny, w którym nieoczekiwanie ujawnia się pewna „estetyka". Splatają się w niej, współdziałają i nabierają nowego znaczenia militarne i naturalne. Taka symbioza ujawnia nowe postrzeganie natury i relacje z nią, wywołane wojną.
Wystawa stawia także pytanie o konieczność bycia wrażliwym na ból innych jako symptom tej ciężkiej choroby, która zmienia nasz wspólny świat i zagraża wszystkim, nie tylko Ukraińcom. Oferuje również przestrzeń do ostrożnego wpatrywania się w horyzonty - zasadniczo różne, ale możliwe, prawdopodobne wersje przyszłości. Świadomość jej prawdopodobnych wersji i odpowiedzialności za nią daje nadzieję, że ze wzgórz Zielonej Góry nigdy nie będzie widać okupowanych terytoriów i linii frontu, która obecnie, niestety, choć powoli, ale nieustannie przesuwa się w kierunku zachodnim.
Daryna Skrynnyk-Myska
__
Wystawa „Voices From Ukraine", pokazywana równolegle w różnych odsłonach w trzech miastach – Zielonej Górze, Lublinie i Wrocławiu, mówi o kryzysach współczesnego świata z perspektywy kraju broniącego się przed neoimperialną rosyjską agresją militarną. Osoby artystyczne z Ukrainy zwracają uwagę na różne aspekty tej rzeczywistości – od osobistych doświadczeń wojny po szerszy kontekst zagrożeń dla demokracji, wolności i środowiska.
Wystawa pokazuje, jak wojna wpływa na codzienne życie i wyobraźnię – nie tylko tych, którzy jej doświadczają, ale też nas wszystkich, którzy żyjemy w jej cieniu. Choć wojna w Ukrainie trwa już jedenaście lat, a pełnoskalowa inwazja ponad trzy, to dla wielu osób żyjących poza Ukrainą wciąż wydaje się ona czymś odległym. Tymczasem to, co dzieje się dziś za wschodnią granicą, dotyczy przyszłości nas wszystkich – przyszłości, w której demokracja, pokój i wolność nie są już oczywistością.
W obliczu rosnących wpływów autorytarnych reżimów, sztuka staje się miejscem refleksji i działania. Pomaga wyobrazić sobie inne scenariusze – przyszłość, którą można jeszcze zmienić. Artyści i artystki biorący udział w wystawie dają głos swoim doświadczeniom, lękom i nadziejom, pokazując, że wyobraźnia może być formą oporu.
To nie tylko opowieść o wojnie, ale przede wszystkim o odpowiedzialności – za świat, który mamy, i ten, który dopiero tworzymy.
BWA Zielona Góra 5.09.2025—26.09.2025
Galeria Labirynt 23.09.2025—16.11.2025
BWA Wrocław 26.09.2025—25.01.2026
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego.
Współpraca: Galeria Labirynt w Lublinie, BWA Wrocław
Partnerzy: Instytut Ukraiński, Fundacja im. Stefana Batorego
Patronat medialny: TVP Kultura, Magazyn Szum, Mint Magazine, Notes Na 6 Tygodni, Miej Miejsce
Galeria BWA jest finansowana przez Urząd Miasta Zielona Góra
Jeśli nie chcesz otrzymywać materiałów promocyjnych od galerii BWA w Zielonej Górze możesz zrezygnować wysyłając pusty e-mail na adres rezygnacja@bwazg.pl
Komentarze
Prześlij komentarz